Rozwój emocjonalny trzylatka i czterolatka:
Radość na Twój widok, gdy odbierasz dziecko z przedszkola. Złość, gdy młodszy brat zabiera zabawki. Wstyd, kiedy ma wystąpić przed Wami i innymi rodzicami. Radość, złość, wstyd, smutek, strach – emocje Twojego przedszkolaka.
Jaki jest przedszkolak?
Wiek przedszkolny to jeden z najbardziej burzliwych i dynamicznych okresów dojrzewania. Dziecko, wchodząc między dzieci, w grupę, rozwija się intelektualnie i społecznie, motorycznie, ale także emocjonalnie.
Wiek przedszkolny to szeroki wachlarz różnorodnych uczuć o różnym natężeniu. Dzieckozylatek jest zestresowane, zdenerwowane czy się cieszy.
Przedszkolak nie panuje nad swoimi reakcjami, zwłaszcza na początku przedszkolnej drogi. Jest bardzo pobudliwy – nawet słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i przyjemne stany emocjonalne.
Cechą charakterystyczną rozwoju w wieku przedszkolnym jest to, iż dziecko nie potrafi maskować i tłumić swoich przeżyć emocjonalnych, co widać w jego zachowaniu, ruchach i gestach, w słowach.
Trzylatek:
już od 2-3 roku życia obserwujemy oznaki takich emocji, jak wstyd, wina, duma, zakłopotanie (często okazywane przez dzieci poprzez przyjęcie określonej postawy ciała, np. wyprostowana sylwetka, podniesiona głowa i uśmiech, jako oznaka dumy po zbudowaniu wieży z klocków),
obserwujemy różne lęki – u niektórych dzieci wciąż obecny jest lęk separacyjny (przed rozstaniem z opiekunem – zwłaszcza z mamą), lęk rozwojowy – przed ciemnością, potworami, czarownicami („wizualnymi” wytworami wyobraźni),
dziecko szuka potwierdzenia uczuć u rodziców – celem jest zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa,
samo chętnie okazuje miłość bliskim,
w kontaktach z obcymi ludźmi często obserwuje się zawstydzenie,
stresującym wydarzeniem, z którym wiąże się nasilenie niektórych reakcji emocjonalnych, jest początek przedszkola – istotną rolę odgrywa tutaj przyjęcie sprecyzowanej i konsekwentnej postawy rodziców (wcześniejsze przygotowanie dziecka – zapoznanie z przedszkolem, rozmowy o nim, wyjaśnienie dziecku dlaczego zaczyna chodzić do przedszkola, co tam będzie robiło i kiedy przyjdą po niego rodzice).
Czterolatek:
dziecko coraz lepiej rozumie emocje własne i innych osób,
dalszy rozwój takich emocji, jak duma, wstyd, wina, zazdrość,
czterolatek bywa trudny do „okiełznania” – siła jego emocji jest często nieadekwatna do siły bodźca, które je wywołały (np. wybuch głośnego śmiechu podczas codziennej rozmowy, rzucanie zabawkami i zakończenie zabawy, kiedy coś idzie nie po jego myśli),
swoim zachowaniem często testuje granice stawiane przez dorosłych – buntuje się, sprzeciwia, używa brzydkich słów (a Ty rodzicu zastanawiasz się tylko, kto go tego nauczył i dlaczego używa ich akurat wtedy, kiedy jesteście wśród obcych ludzi, np. w sklepie),
nasilają się różne lęki – przed ciemnością, zwierzętami, głośnymi dźwiękami.
Jak Rodzic może wspierać dziecko w rozwoju emocjonalnym?
wspieraj dziecko w nauce rozpoznawania i okazywania emocji – w zabawie możesz wykorzystać kolorowe buzie – uśmiechniętą, smutną, złą itp., możecie razem nazywać te emocje, opowiadać, w jakich sytuacjach się tak czujecie, jak wtedy wyglądają Wasze miny, jak reaguje Wasze ciało
pokazuj mu na własnym przykładzie, że o uczuciach warto rozmawiać i je okazywać (ucz społecznie akceptowanych sposobów). Możecie wprowadzić w domu zwyczaj opowiadania o tym, co miłego spotkało Was danego dnia – jak się wtedy czuliście, a może było też coś smutnego, coś, co wywołało Wasze zdenerwowanie? Rozmawiajcie o Waszych uczuciach, nazywajcie je, a przede wszystkim okazujcie je, aby uczyć dziecko, że są one czymś naturalnym, czymś czego nie trzeba w sobie skrywać i się wstydzić
nie bagatelizuj lęków i obaw dziecka. Nie wytwarzaj niepotrzebnego lęku („Ja na Twoim miejscu strasznie bym się bała dentysty”), Nie wyśmiewaj obaw dziecka („A czego tu się bać? Nie przesadzasz?!”). Kiedy trzeba sięgnij po bajki terapeutyczne, pomóż dziecku wyciszyć się przed snem (pomocne mogą być masażyki, muzyka relaksacyjna czy też po prostu Twoja obecność).
